PHẠM THUẬN THIÊN
“Vì hoàn cảnh gia đình khó khăn nên nay tôi bán quả thận của mình. Mong những ai đọc được dòng chữ này, có nhu cầu ghép thận, xin liên lạc với tôi qua e-mail này… Tôi cũng muốn các bạn ghép thận ở Việt Nam. Giá quả thận của tôi bán là 70 triệu. Tôi tên X… số điện thoại 0168…”.
Đây chỉ là một trong những tin nhắn chúng tôi tìm được trên một trang web. Dạo một vòng tại những chợ trên mạng, từ mua… com, rao… vn đến cho… com, chúng tôi thống kê đến hơn 20 người rao bán thận.
Rao bán thận mình
Không khó để có được một cuộc hẹn với những người có nhu cầu bán thận, số điện thoại của họ thường có sau những lời rao. Sau khi dạo một vòng, tôi quyết định gọi cho người phụ nữ tên Tâm, chị rao bán thận mình để kiếm tiền chữa bệnh cho chồng (theo như lời rao trên trang web muaban…). Một cuộc hẹn đối diện Bệnh viện (BV) Bình Dân, quận 3, TP HCM.
Y như lời rao, Tâm là một người khá khỏe mạnh, khoảng trên 30 tuổi. Sau vài câu chào hỏi, Tâm vào thẳng vấn đề rằng tôi sẽ trả giá bao nhiêu cho quả thận. Tôi nói cần phải coi tình trạng sức khỏe mới có thể định giá. Tâm ậm ừ rồi lấy từ trong chiếc giỏ đen ra một xấp giấy đã được chuẩn bị sẵn, một bộ hồ sơ sức khỏe được chuẩn bị kỹ càng.
Tâm chờ tôi xem xong toàn bộ giấy tờ mới ra giá quả thận của chị sẽ bán với giá 3.000 USD, nếu đồng ý thì ngay tháng sau có thể ghép, chỉ cần đưa trước cho Tâm 30 triệu đồng, số còn lại sau khi ghép xong có thể thanh toán. Tại Việt Nam (VN) hay Trung Quốc (TQ) là tùy người mua, nhưng nếu ghép tại TQ, tôi sẽ phải chịu hoàn toàn chi phí cho chuyến đi. Còn nếu ghép ở VN, Tâm sẽ tự lo chi phí ăn ở.
Rồi Tâm kể rằng, cực chẳng đã Tâm mới phải rao bán quả thận của mình, chồng Tâm, hiện đang nằm tại BV Bình Dân, hai vợ chồng lặn lội từ miền Tây lên, tiền đã hết nhưng chồng Tâm vẫn chưa thể xuất viện. Đồ đạc trong nhà đã bán sạch. Tâm đã tìm đủ mọi cách để kiếm tiền nhưng không có cách nào hữu hiệu, họa chăng cũng chỉ đủ ăn, không có tiền thuốc thang cho người chồng bệnh tật.
Nghe nói đến những đường dây bán thận từ lâu, hôm rày, Tâm cũng thường xuất hiện ở BV Chợ Rẫy đến khu vực chạy thận nhân tạo, gạ người này người kia để bán thận nhưng đều nhận được những cái lắc đầu, lại sợ cơ quan chức năng xuất hiện nên đã nhờ người rao bán trên mạng, với hy vọng nhanh chóng bán được thận mình. Đã hơn 1 tuần kể từ khi rao bán thận, Tâm vẫn chỉ nhận được những lời dạm hỏi.
Nhóm máu của Tâm khá hiếm: B. Tôi cũng lấy lý do người cần ghép không cùng nhóm máu để từ chối mua thận của Tâm, chị cũng không lấy đó làm buồn, theo chị thì thế nào cũng bán được, người cần ghép thận nhiều mà.
Cuộc điện thoại thứ 2 tôi nhắm đến một sinh viên “cần tiền” để trả nợ. Cuộc gặp tại khu vực BV Trưng Vương gần Trường đại học (ĐH) Bách khoa. Chàng trai tên Linh, 23 tuổi, cao ráo nhưng có một khuôn mặt khắc khổ. Linh thao thao bất tuyệt với tôi về những khó khăn mà cậu gặp phải, gia đình đã cắt “viện trợ” ngay sau khi cậu không thể tốt nghiệp như dự định, Linh đã học đến năm thứ… 6 ĐH. Bây giờ Linh phải tự lo tiền ăn ở.
Linh làm một con tính, nếu có đi làm thêm, cố gắng, tháng kiếm được hơn triệu bạc, cũng không đủ trang trải tiền ăn, ở, lấy đâu ra tiền dành cho những “dịch vụ” khác. Mà nếu hăng say kiếm tiền, bỏ bê học hành, việc cậu từ quê vào TP HCM học hơn 6 năm thành ra công cốc. Suy đi tính lại, cậu quyết định làm “Tô Công Luân”, rao bán thận mình, kiếm tiền trang trải nợ nần và theo tiếp cái sự học.
Linh có vẻ không tự tin khi tôi kể về trường hợp của sinh viên Tô Công Luân. Sau khi suy tính, Linh đã quyết định suy nghĩ thêm về chuyện bán thận. Nhưng ngày hôm sau, Linh vẫn gọi cho tôi, vẫn chào bán quả thận mình với giá 100 triệu đồng. Tôi trả lời đây là cái giá quá cao so với thị trường. Linh bảo, cái gì cũng có giá của nó, thận của người trẻ “khỏe mạnh, chất lượng hơn”.
Trên mạng, giá rao bán thấp nhất là 1.000 USD, cao nhất 10.000 USD, tất cả đều tự xưng là thanh niên khỏe mạnh.
Người thứ 3 chúng tôi liên hệ là ông N., một người cần mua thận: “Cần mua thận bằng mọi giá từ một người đàn ông khỏe mạnh, nhóm máu O. Liên hệ 098…”. Chúng tôi đã liện lạc với ông và được biết, ông mua thận cho người thân, ông đã hỏi cặn kẽ chúng tôi về nhóm máu, sức khỏe và cả… hoàn cảnh gia đình. Sau khi chúng tôi đã trả lời trùng khớp với những gì ông cần, tôi hỏi lại rằng sẽ tiến hành ghép ở đâu nếu hai bên thỏa thuận xong giá cả.
Ông N. cho rằng, nên ghép tại VN, có đến 5-6 bệnh viện có thể tiến hành cấy ghép thận. Chỉ cần hai bên đều xác nhận là thân nhân thì có thể ghép… hợp pháp. Rồi thì người bán thận nhận tiền, không hợp đồng, “thủ tục” nhanh gọn.
Khi chúng tôi đưa thông tin lên trang web: “Cần một quả thận nhóm máu O, giá nào cũng mua…” lên mạng, lập tức một người có nickname “Xlo…” nhắn lại chào bán quả thận của mình với giá 2.000USD. Người này cho biết đang là sinh viên năm thứ hai một trường ĐH dân lập, bán thận vì thiếu tiền… học phí!? Một người khác có nickname “bietiu…” tự giới thiệu là công nhân, 37 tuổi, sống tại TP HCM, hiện thất nghiệp, chào bán một quả thận với giá… 10.000 USD.
Trong những ngày thực hiện bài viết này, chúng tôi được biết, nắm được nhu cầu mua bán thận, quanh các BV như BV Chợ Rẫy, Bình Dân, 115… đã xuất hiện một số “cò” thận thường lân la trong khu vực chạy thận nhân tạo. Không ít người rao bán thận trên mạng đã lọt vào “tầm ngắm” của những gã “cò” này.
Đừng để tái diễn những bi kịch “Tô Công Luân”
Bạn đọc còn nhớ, cách đây không lâu, dư luận đã xôn xao khi chàng sinh viên Tô Công Luân đã tử vong trước ngày cưới không lâu vì bán thận mình. Theo người môi giới, Luân vì cần tiền cưới vợ đã đồng ý bán và sang TQ ghép thận. Tại TQ, vì những kiểm tra qua loa, người ta đã không hay biết Luân mắc chứng bệnh máu khó đông, một trong những chứng bệnh không thể cho thận. Bi kịch đã xảy ra. Luân được đưa về VN trong tình trạng suy kiệt, vài tuần sau thì qua đời. Cho đến khi xảy ra vụ việc Tô Công Luân, dư luận mới dấy lên ồn ã về một thị trường mua bán thận.
Sau khi xảy ra vụ Tô Công Luân, một trong những chuyên gia hàng đầu VN về ghép tạng, đồng thời cũng là thành viên trong Ban soạn thảo Luật Hiến mô và ghép tạng, GS-BS Trần Đông A cho báo chí biết: Từ khi ra đời cho tới nay với sự tiến bộ của các kỹ thuật ghép, ghép tạng đã trở thành cái phao cứu sống hàng triệu người trước các bệnh hiểm nghèo. Thế nhưng nhu cầu ghép tạng ngày càng cao, vì suy thận giai đoạn cuối chỉ có ghép mới cứu sống được và là phương pháp rẻ tiền nhất so với chạy thận nhân tạo. Chỉ tính riêng tại Việt Nam mỗi năm có thêm hàng ngàn người bị suy thận giai đoạn cuối cần phải ghép. Như vậy, cung không đủ cầu, tất nhiên là sẽ nảy sinh những vấn đề tiêu cực.
Ngay tại Mỹ là nước thực hiện thành công ca ghép thận đầu tiên, mỗi năm thực hiện khoảng 20.000 ca ghép thận, với nhu cầu lớn như vậy nhưng nguồn cung cấp lại rất ít đã đưa tới vấn đề mua bán thận. Hiện nay, VN đã có Luật Hiến mô và ghép tạng. Trong đó tại Điều 11 có quy định rõ, cấm mua bán mô, bộ phận cơ thể người, cấm quảng cáo, môi giới việc cho nhận, hiến bộ phận cơ thể người vì mục đích thương mại. Như vậy, luật pháp của Việt Nam đã có và quy định rất rõ những điều nghiêm cấm không được làm liên quan tới việc ghép tạng.
Vụ mua bán thận liên quan tới SV Tô Công Luân là đã vi phạm các quy định của Luật Hiến mô và ghép tạng. Song vấn đề ở đây là trừng trị như thế nào là do khả năng của cơ quan bảo vệ pháp luật. Còn để có thể kiểm soát được hành vi mua bán nội tạng trái phép dưới hình thức xin cho, hiến tặng thì đòi hỏi Cơ quan công an phải phối hợp chặt chẽ với cán bộ y tế để giám sát các trường hợp nghi ngờ.
Theo quy định của Ủy ban Ghép tạng quốc gia, hiện nay các bệnh viện chưa được phép lấy thận từ người sống tự nguyện hiến thận, mà chỉ được lấy thận của người cho có cùng huyết thống hoặc có quan hệ gần gũi với người nhận như cha mẹ, anh em, con cái, vợ chồng, họ hàng… Những trường hợp này đều phải được chính quyền địa phương xác nhận.
Theo TS-BS Trần Ngọc Sinh – Trưởng khoa Tiết niệu BV Chợ Rẫy: “Người cho thận phải là người không mắc các bệnh truyền nhiễm và chịu được cuộc phẫu thuật lớn để lấy thận, không mắc các bệnh về phổi, tim mạch, cao huyết áp, đái tháo đường, những bệnh về rối loạn đông máu như xơ gan, đặc biệt là máu không đông. Riêng tại BV Chợ Rẫy, quy định về tình hình sức khỏe của người hiến và nhận thận rất rõ ràng: người cho thận phải là người cùng huyết thống hoặc phải lý giải được một cách minh bạch, rõ ràng là tự nguyện cho chứ không vì lý do mua – bán”.
Nhộn nhịp thị trường mua bán thận
TS-BS Trần Ngọc Sinh cho biết, hiện tượng mua bán thận là có thật. Với chức năng Trưởng khoa Tiết niệu của BV lớn nhất nước, BS Sinh đã nhận được rất nhiều lời xin sự… giúp đỡ, tiến hành cấy ghép thận, hầu hết là những trường hợp mua và bán.
Quan điểm của BS Sinh, y học là nhân đạo, ông không thể tiến hành cấy ghép trái với y đức. Cách đây không lâu, ông từng dừng mổ khi biết ca mổ là một vụ mua bán. Lần ấy, ông tiến hành mổ nội soi, khi mọi việc đã chuẩn bị xong xuôi, tất cả các thủ tục, giấy tờ đều hợp pháp, người nhận thận là một Việt kiều, người cho thận được xác nhận là anh em chú bác. Khi đường mổ đầu tiên chuẩn bị được tiến hành, BV Chợ Rẫy nhận được điện thoại từ một Trung tâm y tế của tỉnh Đồng Tháp.
Trung tâm này thông báo về một vụ mua bán thận, sự việc được ghi lại rằng: có một Việt kiều đã thỏa thuận với một cô gái mua thận, cô gái cần tiền để trang trải nợ nần. Hai bên đã đến chính quyền địa phương để nơi đây chứng nhận là “anh em họ” và họ chọn BV Chợ Rẫy làm nơi tiến hành cấy ghép. Mọi việc diễn ra suôn sẻ, các y bác sĩ BV Chợ Rẫy sau khi tiến hành kiểm tra những giấy tờ liên quan thấy đều hợp pháp, có cả giấy chứng nhận của chính quyền địa phương. Vụ việc chỉ vỡ lở khi người mẹ của cô gái bán thận biết chuyện và bà đến gặp người mua… xin thêm tiền. Vị Việt kiều nọ không đồng ý, người mẹ nọ đã ra trung tâm y tế huyện để tố cáo vụ việc.
BS Sinh còn kể rằng: ông còn từ chối cả những trường hợp… hợp pháp: Cách đây không lâu, khoa Tiết niệu BV Chợ Rẫy tiếp nhận bệnh nhân suy thận là một nghệ sĩ cải lương nổi tiếng. Có một người con của ông đồng ý cho ông thận để ông có thể kéo dài sự sống. Người cho là một cô gái xinh đẹp, chưa lập gia đình, 26 tuổi. Sau khi tiến hành xét nghiệm người nghệ sĩ nọ, BS Sinh đã từ chối tiến hành cấy ghép.
Ông Sinh nêu rõ quan điểm của mình, người nghệ sĩ tuổi đã cao (70 tuổi) với đủ thứ bệnh trong người: suy tim, đái tháo đường, suy thận, nếu có tiến hành cấy ghép thận, cũng không thể kéo dài sự sống cho ông, trong khi đó, con gái của ông, mới chỉ 26 tuổi, cô gái còn cả một chặng đường dài phía trước, với chỉ một trái thận, cuộc sống của cô gái tiềm ẩn nhiều bất trắc.
Sau khi BV Chợ Rẫy từ chối, người nghệ sĩ nọ cùng con gái quyết định qua Mỹ để tiến hành cấy ghép. Nhưng nơi đây cũng từ chối vì lý do nhân đạo.
Thật khó để kiểm soát thị trường mua bán thận, bởi thị trường này hầu như không hoạt động theo quy luật nào. Theo TS- BS Sinh, y đức của người bác sĩ góp phần rất quan trọng trong chiến dịch xóa bỏ “thị trường” mua bán thận, kiên quyết không cấy ghép cho những trường hợp mua bán thận. Các cơ quan chức năng phải hạn chế tối đa những trường hợp “du lịch ghép tạng”, người bán và người mua qua nước ngoài để tiến hành cấy ghép. BS Sinh cũng cảnh báo về một hiện tượng lừa đảo người ra nước ngoài ghép thận đã xuất hiện thời gian gần đây.
Người rao bán thận mình không hề biết những "bất trắc" như BS Trần Ngọc Sinh cảnh báo, họ đều chỉ nghĩ đơn giản rằng, có mất đi một quả thận, họ vẫn có thể sống khỏe. Không mấy người biết, họ đang tự hủy hoại chính bản thân mình.
Tổ chức Y tế thế giới và Bộ Y tế VN đã chống việc mua bán tạng phủ và coi đó là hành vi vô nhân đạo. Xét cho cùng, người dùng tiền đi mua tạng phủ của người khác – hành vi của họ về mặt đạo đức – cũng là hành vi vô nhân đạo.
Xin đừng để tái diễn những bi kịch "Tô Công Luân"!
SOURCE: BÁO CÔNG AN NHÂN DÂN ĐIỆN TỬ
Trích dẫn từ: http://antg.cand.com.vn/vi-VN/phongsu/2009/3/68769.cand?Page=2
====================================
HÀNH VI MUA BÁN THẬN SẼ BỊ XỬ LÝ NHƯ THÊ NÀO?
THUẬN NGUYÊN
“Bất ngờ và đáng báo động”: Đây là câu nói của Phó giáo sư – Tiến sĩ (PGS-TS) Phạm Văn Bùi, người hiện đang giữ chức vụ Tổng thư ký Hội Thận – Niệu học TP HCM khi ông được PV Chuyên đề ANTG cho biết về sự xuất hiện công khai một thị trường mua bán thận trên mạng.
PGS Phạm Văn Bùi hiện đang công tác tại Bệnh viện (BV) Nguyễn Tri Phương (quận 5, TP HCM) kể rằng, khi ông còn công tác tại BV 115, một trong những BV có khoa thận niệu, ông thường xuyên nhận được những lời đề nghị liên quan đến bán thận, không ít người đến gõ cửa phòng ông chỉ để nói về chuyện bán thận. Chuyện mua bán thận ông đã nghe từ lâu, nhưng lâu nay người bán và người mua vẫn lén lút, khi hay tin từ Chuyên đề ANTG, ông rất bất ngờ về việc mua và bán thận được rao bán công khai như vậy. PGS-TS Bùi nhận định đây là một hiện tượng không lành mạnh và nguy hiểm, xét về khía cạnh đạo đức là không thể chấp nhận.
PGS-TS Bùi cho biết thêm những hậu quả liên quan đến hoạt động ghép tạng không phải là nhỏ. Một nghiên cứu đa trung tâm cho thấy, đối với người bán thận, tỉ lệ tử vong sau phẫu thuật dù thấp nhưng không phải không có (khoảng 0,03%-0,06%). Một số người cho thận có nguy cơ mắc các bệnh như cao huyết áp, tiểu đạm niệu, suy giảm chức năng thận, độ thanh thải giảm, đó là chưa kể đến khả năng những bệnh mà người bán tạng đã bị mắc trước ca phẫu thuật có thể trở nên trầm trọng hơn.
Song có lẽ vấn đề lớn hơn cả là khía cạnh đạo đức của các vụ mua bán tạng: chỉ vì tiền bạc để giải quyết vấn đề của bản thân và gia đình trong lúc nguy khốn mà những người nghèo khó sẵn sàng bán đi một phần cơ thể của mình bất chấp những hậu quả có thể xảy đến sau đó. Một nghiên cứu tại một bệnh viện (Mỹ) cho thấy, trong 100 trường hợp suy thận, có đến hơn 50 người trước đây đã từng cho thận.
Theo chúng tôi được biết, không riêng gì Việt Nam, trên thế giới cũng đang rất “nóng” và đã báo động về vấn đề mua bán nội tạng, trong đó mua bán thận diễn ra phổ biến hơn cả. Do nguồn cầu cao và lợi nhuận quá lớn của ngành “du lịch ghép tạng”, không ít mạng lưới mafia chuyên buôn bán nội tạng đã ra đời, gây bất ổn cho xã hội.
Vào tháng 8/2008, TS-BS Trần Ngọc Sinh là một trong những BS Việt Nam tham gia hội thảo về buôn bán nội tạng và ghép tạng tại Istanbul (Thổ Nhĩ Kỳ). Ông Trần Ngọc Sinh cho biết: “Tuyên bố Istanbul về buôn bán nội tạng và ghép tạng” do 150 quan chức chính phủ và các nhà khoa học đến từ 78 quốc gia soạn thảo vào tháng 5/2008. Đây được coi là một cú “hích” mới, thúc đẩy cuộc chiến chống nạn “du lịch ghép tạng” đang không ngừng phát triển trên thế giới.
Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), 10% các ca ghép nội tạng trên thế giới bắt nguồn từ các hoạt động thương mại hóa hoặc phi đạo đức. Nạn nhân của nạn buôn bán nội tạng thường là những người dân nghèo tại một số quốc gia. Như tại Pakistan, 2/3 trong tổng số 2.000 quả thận được ghép năm 2006 đều có khách hàng đón nhận là người nước ngoài. Ở một số quốc gia khác nạn buôn bán nội tạng vẫn tiếp tục diễn ra. Tuyên bố Istanbul nhấn mạnh việc buôn bán nội tạng và du lịch ghép tạng xâm phạm các nguyên tắc bình đẳng, công bằng và tôn trọng nhân phẩm con người, hoạt động này phải bị nghiêm cấm.
TS-BS Trần Ngọc Sinh kể rằng, trong khi tham dự tại một hội thảo được tổ chức tại nước ngoài, ông đã chứng kiến những cuộc biểu tình chống lại việc mua bán tạng người.
Ở các nước phương Tây, việc lấy tạng từ những người cho tạng đã chết hoặc còn sống rất hạn chế và được quy định rất nghiêm ngặt. Chính vì thế, ngày càng có nhiều bệnh nhân tìm kiếm các bộ phận cơ thể từ những người cho tạng còn sống ở các nước có thu nhập thấp. Những người này sẵn sàng bán một bộ phận cơ thể để đổi lấy một khoản tiền phục vụ cho cuộc sống của gia đình họ. Hoạt động này thường là phi pháp.
Hiện nay, một số nước châu Á như Trung Quốc, Singapore, Ấn Độ đã thắt chặt và tổ chức kiểm soát việc mua bán nội tạng rất gắt gao… Còn tại Việt Nam, nhận thấy vấn đề mua bán nội tạng con người là vô cùng nguy hiểm đến tính mạng, sức khỏe con người và ảnh hưởng nghiêm trọng đến đạo đức xã hội, Quốc hội nước ta đã thông qua Luật Hiến, lấy, ghép mô, bộ phận cơ thể người và hiến, lấy xác vào ngày 29/11/2006 (có hiệu lực từ 1/7/2007 – NXB Lao Động in năm 2009); Nhằm tạo hành lang pháp lý để các cơ sở y tế trong cả nước có điều kiện phục vụ tốt hơn cho bệnh nhân. Điều 11 (Chương I): quy định rõ các hành vi bị nghiêm cấm, gồm: Mua, bán mô, bộ phận cơ thể người; mua, bán xác. Lấy, ghép, sử dụng, lưu giữ mô, bộ phận cơ thể người vì mục đích thương mại. Quảng cáo, môi giới việc hiến, nhận bộ phận cơ thể người vì mục đích thương mại.
Điều 34 của Luật Hiến, lấy, ghép mô, bộ phận cơ thể người và hiến lấy xác cũng đã quy định rất rõ về việc ghép bộ phận cơ thể người có liên quan đến người nước ngoài: 1/ Người nước ngoài, người Việt Nam định cư ở nước ngoài được ghép bộ phận cơ thể của người Việt Nam tại Việt Nam trong trường hợp có cùng dòng máu về trực hệ hoặc có họ trong phạm vi ba đời với người hiến hoặc trong trường hợp người hiến đã có đơn tự nguyện hiến mà không nêu đích danh người được ghép. 2/ Người Việt Nam chỉ được ra nước ngoài để hiến bộ phận cơ thể người trong trường hợp có cùng dòng máu về trực hệ hoặc có họ trong phạm vi ba đời với người được ghép.
Có thể khẳng định, Luật Hiến, lấy, ghép mô, bộ phận cơ thể người và hiến, lấy xác được ban hành sẽ mở ra cho ngành y tế nói chung và ngành phẫu thuật ghép tạng của nước nhà nói riêng một cơ hội, vận hội hết sức to lớn, tạo hành lang pháp luật đồng bộ, không những thúc đẩy và phát triển hoạt động cấy, ghép mô, bộ phận cơ thể người mà còn tạo cơ hội lớn để cứu sống những người đang mắc bệnh hiểm nghèo mà không phải ra nước ngoài điều trị, đây cũng chính là mục tiêu lớn nhất mà Luật hiến, lấy, ghép mô, bộ phận cơ thể người và hiến, lấy xác đặt ra.
Luật cấm việc sử dụng bộ phận cơ thể người vì mục đích thương mại, trong đó có việc mua bán thận, là hợp lý. Tuy nhiên, nếu trên thực tế người bán và người mua ngầm thỏa thuận là bán cho nhau bộ phận cơ thể, nhưng lại biểu hiện là tự nguyện hiến thì kiểm soát như thế nào? Có một điều chắc chắn rằng, rất ít khi người mua, bán thận có hợp đồng mua bán với nhau. Điều 11 của Luật đề cập đến các hành vi bị pháp luật cấm trong lĩnh vực này như: cấm mua, bán, lấy trộm mô, tạng; cấm sử dụng mô, tạng vì mục đích thương mại… Tuy nhiên, Luật lại chưa đưa ra chế tài áp dụng khi vi phạm một trong những hành vi trên. Đây là một khó khăn cho quá trình áp dụng và ngăn chặn những loại tội phạm đó trên thực tế.
Trong quá trình lấy tư liệu thực hiện bài biết này, chúng tôi biết được rằng, hầu hết những người rao bán thận đều không biết mình đang thực hiện một hành vi mà pháp luật không cho phép.
Không ai có thể phủ nhận, ghép tạng để chữa bệnh ở người là một trong những thành tựu y học vĩ đại của thế kỷ XX và đã cứu sống rất nhiều người bệnh. Nhưng mặt trái của ghép tạng – mua bán tạng người – đã trở thành một vấn đề đáng báo động đối với nhiều quốc gia trên thế giới, không riêng gì Việt Nam. Chúng ta có xóa bỏ được một thị trường mua bán thận người công khai hay không, rất cần sự quan tâm, chung tay của nhiều ngành chức năng.
SOURCE: BÁO CÔNG AN NHÂN DÂN ĐIỆN TỬ
Trích dẫn từ: http://antg.cand.com.vn/vi-vn/ktvhkh/2009/3/68820.cand